Waar ligt het centrum van de wereld? Of moeten we zeggen… waar ligt het centrum van uw wereld? Kaartenmakers werden met dit probleem geconfronteerd van zolang er wereldkaarten bestaan.
De kaart die u waarschijnlijk het vaakst te zien krijgt is een Mercatorprojectie met West-Europa pal in het midden.
De Mercatorkaart kwam tot stand in 1569. Zeevaarders maakten er gebruik van om de wereldzeeën te navigeren. Gerardus Mercator pakte het probleem aan en zorgde voor een projectie van de wereldbol op een rechthoekige kaart.
Dat resulteerde in een kaart waarbij de landen in de buurt van de aardpolen aanzienlijk groter werden afgebeeld dan landen dicht bij de evenaar. Daardoor werd India samengeperst tot de omvang van Finland en Groenland uitgebreid tot de grootte van Latijns-Amerika.
Het resultaat is beter zichtbaar op een moderne Mercatorprojectie:
Op een Mercatorkaart lijkt Afrika veel kleiner dan het in werkelijkheid is: in feite passen de continentale V.S., China, West-Europa, India en Argentinië in het Afrikaanse continent en dan blijft er nog veel ruimte over.
Niemand heeft ooit beweerd dat de Mercatorkaart een perfecte voorstelling van de wereld is, maar het in kaart brengen van de wereld blijft een uitdaging. Talrijke cartografen hebben geprobeerd om rechthoekige kaarten te maken die de grootte van de landmassa van de wereld beter weergeven, maar meestal lijken ze een beetje… nou ja… bizar. Hier vindt u een voorbeeld van Behrmann:
De landen in de buurt van de polen worden samengedrongen. Hoewel de grootte van de landen preciezer wordt weergegeven, is dit soort kaart nauwelijks nauwkeuriger dan de traditionele Mercatorprojectie.
Tijdens het grootste deel van de negentiende en twintigste eeuw brachten de atlassen de wereld in kaart aan de hand van cilindervormige of pseudocilindervormige kaarten. Die vertoonden minder vervormingen:
Toch hebben al deze kaarten één ding gemeen: West-Europa ligt in het midden. In sommige opzichten is dat zinvol. De zeevaarders navigeerden meestal naar of vanuit Europa. De meridiaan van Greenwich was, en is nog steeds, het nulpunt voor de wereldtijd.
Die nulmeridiaan werd door de mens uitgevonden en kon net zo goed door Brazilië of China lopen… maar Europa was het centrum van de wereld toen de wereld in kaart werd gebracht.
Deze Chinese kaart uit 1418 stelt een wereld voor met China in het midden:
Een moderne kaart met dit centrum zou eigenlijk democratischer zijn omdat het grootste deel van de wereldbevolking in de buurt van het kaartmiddelpunt woont.
En hier vindt u een Australische kaart uit de jaren ’70. Die kaart was een stoutmoedig antwoord op de algemeen aanvaarde Europese kijk op de wereld:
Raar, toch? Maar het noorden ligt enkel “bovenaan” omdat de traditie dat zo wil. Het zuiden kon evengoed “bovenaan” liggen. Al Jazeera schreef er hier reeds over.
Wetenschappers zijn ervan overtuigd dat de magnetische wereldpolen zich momenteel in een omkeringsproces bevinden. Binnen enkele duizenden jaren zal het zuiden dus werkelijk het noorden geworden zijn.
Vogels, bijen en andere dieren zullen daar enorm onder lijden, want zij gebruiken de magnetische velden van de aarde om te navigeren. Maar de mens zal gewoon doorgaan met zijn dagelijkse bezigheden.
Dat alles bewijst dat perceptie en realiteit niet zo nauw met elkaar verbonden zijn als we graag denken. Indien de omschakeling van noorden naar zuiden mogelijk is en Finland langer kan zijn dan India, is het belangrijk om naar buiten te komen, de wereld te bekijken en uw eigen conclusies te trekken.
En indien u een oplossing heeft om de wereld als een rechthoek voor te stellen, laat het ons dan weten!
Neem hier een kijkje en ontdek enkele leuke manieren om de wereld te visualiseren.
Images: Wikimedia Commons, Flickr
What do you think?