Je hebt veel vooroordelen over mensen die je nog nooit heb ontmoet. Maar maak je maar geen zorgen, deze vooroordelen hebben wij allemaal.
Als je iemand hoort praten, is het eerste wat je opvalt het accent en hoe sterker het accent, hoe eerder je het opmerkt. Dit lijkt voor de hand liggend, maar het onbewuste oordeel dat je over iemand velt, dat beïnvloed wordt door zijn/haar accent, kan groot zijn. Bijvoorbeeld:
- Vertelt deze persoon de waarheid?
- Respecteer ik deze persoon?
- Wat is zijn/haar sociale status?
En met het oog op het andere geslacht:
- Vind ik deze persoon aantrekkelijk (kan hij/zij een goede vriend of vriendin worden)?
Experimenten hebben aangetoond dat kinderen eerder speelgoed accepteren van mensen die dezelfde moedertaal hebben. Peuters kiezen veelal vrienden die dezelfde taal spreken. En het hebben van een ander accent is voldoende om dit soort sociale voorkeuren aan te wakkeren.
Het accent dat we het meest vertrouwen is ons eigen accent of dat van onze familieleden. Dit klopt evolutionair gezien, want anders = gevaar. Echter wanneer het aantrekkelijkheid betreft, is er iets anders aan de hand. Veel mensen vinden bepaalde buitenlandse accenten namelijk “charmant”.
Een aantal gedeelde meningen
Vraag een Engelse native speaker wat het meest aantrekkelijke buitenlandse accent is en je zult verschillende antwoorden krijgen. Toch worden over het algemeen het Franse of Italiaanse accent als het meest aantrekkelijk gezien. Duitstaligen delen vaak dezelfde mening over deze accenten.
Daarentegen heeft het Duitse accent voor Engels- en Franstaligen niet dezelfde aantrekkingskracht (dit is natuurlijk subjectief). In de Verenigde Staten worden Aziatische en Mexicaanse accenten vaak beschouwd als minder aantrekkelijk dan, bijvoorbeeld, het Franse accent.
Welk accent heeft deze meneer denk je?
We beoordelen niet alleen aantrekkelijkheid op basis van accenten. Bepaalde accenten die niet als “sexy” worden beschouwd, kunnen op een andere manier aanzien hebben. Een wetenschappelijke lezing of een psychiatrisch verslag dat wordt voorgedragen door iemand met een zwaar Duits accent kan bijvoorbeeld zwaarder wegen dan een native Engels accent.
Spraakgemeenschappen
Er is veel onderzoek gedaan om te veronderstellen dat we verschillend reageren op uiteenlopende lokale accenten. Terwijl veel mensen het Franse accent bijvoorbeeld als “sexy” beschouwen, bestaan er veel verschillende accenten binnen de Franssprekende wereld.
Waar een Engelse native speaker alleen ‘een (sexy) Frans accent’ hoort, zal een Franse native speaker meer informatie opdoen over o.a. de status en de opleiding van de Franstalige met het andere accent. We zijn veel beter in het verzamelen van informatie over de sociale status en geografie in onze eigen moedertaal en sociale kringen, waardoor we sneller kunnen oordelen.
Het mythische ‘Britse accent’ wordt in Amerika over het algemeen geassocieerd met een hoge status, maar in Groot-Brittannië bestaan er talloze verschillende accenten die verschillende sociale betekenissen hebben. (In het geval je geïnteresseerd bent: volgens een recente opiniepeiling wordt het accent uit de steden Birmingham en Liverpool als ‘onbetrouwbaar’ beschouwd, terwijl het accent uit het zuidwesten van Groot-Brittannië juist als ‘vriendelijk’ wordt beschouwd). Hetzelfde geldt voor elke taal die groot genoeg is om verschillende native accenten te omvatten.
Eén theorie suggereert dat het relatieve aanzien van het Britse accent in de Verenigde Staten, en andere voormalige Britse koloniën, een nalatenschap is van de tijd waarin de Britten de koloniale overheersers waren. Britten worden in het Amerikaanse cultuuraanbod afgebeeld als de “bad guys’, in stripboeken voor kinderen tot in Hollywood blockbusters, dus blijkbaar is er nog steeds sprake van diepgewortelde postkoloniale haat.
We denken misschien dat onze meningen over accenten gebaseerd zijn op samengaande schoonheid en dat accenten die weinig harde medeklinkers en keelgeluiden bevatten makkelijker te begrijpen zijn, maar het merendeel van onze meningen komt waarschijnlijk heel ergens anders vandaan.
Associaties zijn belangrijk
De voorbeelden van de Duits-klinkende wetenschapper en de Britse slechterik in Hollywood suggereren dat onze associaties bij een bepaalde groep mensen belangrijker zijn dan de uitspraak zelf. Over het algemeen denken we bij Frans en Italiaans aan romantiek, goed eten en klassieke culturen en hetzelfde geldt voor de landen waar deze talen worden gesproken.
Duitssprekende landen hebben, daarentegen, een reputatie voor wetenschap en techniek. We associëren de Germaanse cultuur met grondigheid, structuur en leergierigheid: van de psychoanalytici van Wenen tot de autotechnici van Stuttgart via Von Braun en Einstein.
Omdat een accent één van de duidelijkste signalen is van het behoren tot een bepaalde cultuur of groep, en één van de makkelijkste te herkennen is, generaliseren we natuurlijk al snel dat het Latijnse accent aantrekkelijk en het Germaanse accent grondig is.
Natuurlijk gaan associaties verder dan dit en variëren ze per maatschappij. In de Verenigde Staten, bijvoorbeeld, heeft het Mexicaanse accent een laag aanzien vanwege de lagere sociale status van illegale Mexicaanse immigranten in de VS. In Europa is deze associatie lang niet zo sterk.
De sociale associaties die we aan een accent hechten – of dit nu een native of buitenlands accent is – zijn waarschijnlijk de belangrijkste factoren in de bepaling welke accenten meer aantrekkelijk zijn dan andere.
Prototypetheorie
Cognitieve wetenschappers hebben beweerd dat wij dingen conceptualiseren door middel van ideale versies, ook wel prototypes genoemd. Als iemand jou bijvoorbeeld zou vragen om een naam van een vogel op te noemen, zou je waarschijnlijk de naam noemen van een klein tot middelgroot, warmbloedig, eierleggend dier met fladderige vleugels, veren en een snavel. Een roodborstje of mus bijvoorbeeld. Struisvogels en pinguïns zijn ook vogels, maar zij verschillen van onze standaard, of prototypische, vogel die niet kan vliegen.
Verschillende sociale groepen kunnen uiteenlopende prototypes hebben: kinderen in Sub-Saharisch Afrika en Europa conceptualiseren bomen anders, omdat bomen bijvoorbeeld in Sub-Saharisch Afrika niet groen en bossig zijn.
De stereotypen van de gepassioneerde Latin lover, de rationele Germaanse professor en de Britse charmeur/superschurk zijn een cliché in de westerse cultuur die onze eigen interne prototypes beïnvloeden. We vinden dus bepaalde accenten meer aantrekkelijk vanwege de associatie die we hebben met de achterliggende cultuur.
Het voordeel van een buitenlands accent
We zijn dus diep bevooroordeeld en veroordelend van aard, maar waarom vinden veel mensen buitenlandse accenten toch zo onweerstaanbaar sexy?
De evolutietheorie beweert dat we buitenlandse accenten aantrekkelijk vinden omdat ze een meer exotische genenpool suggereren. Iedereen die gereisd heeft, weet dat ‘buitenlands zijn’ interesse opwekt. Als iemand je hoort praten met een ander accent is het heel gewoon dat deze persoon zichzelf zal introduceren en zal vragen waar je vandaan komt.
Jouw exotische accent kan dus de perfecte ijsbreker zijn om nieuwe mensen te leren kennen! Als je studeert of in het buitenland woont, zal je dus genoeg gesprekstof hebben.
Referenties:
Howard I. Aronson, The Role of Attitudes about Languages in the Learning of Foreign Languages, The Modern Language Journal, Vol. 57, No. 7 (Nov., 1973), pp. 323-329
Julia R. Dobrow and Calvin L. Gidney, The Good, the Bad, and the Foreign: The Use of Dialect in Children’s Animated Television, Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 557, Children and Television (May, 1998), pp. 105-119
Katherine D. Kinzler, Emmanuel Dupoux and Elizabeth S. Spelke, The Native Language of Social Cognition, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, Vol. 104, No. 30 (Jul. 24, 2007), pp. 12577-12580
Image credits: Groep kinderen op de peuterspeelzaal, Gekke wetenschapper, Engelse heer die thee drinkt, Mexicaanse hoed, Jongen en meisje lopend in het park, allemaal afkomstig van Shutterstock
What do you think?